Amsterdamse kinderen en jongeren ervaren dagelijks structurele discriminatie en racisme. Dit gebeurt op school, op straat, online, in winkels, in de media of het openbaar vervoer. Niet alleen door leeftijdsgenoten, maar ook door volwassenen. Racisme en discriminatie zijn onacceptabel en hebben verstrekkende gevolgen: het gevoel van ‘anders behandeld worden’ kan ook op de langere termijn leiden tot psychische problemen en een negatief zelfbeeld.  Voor Kinderombudsman Annemarie Tuzgöl-Broekhoven is de maat vol. Ze besloot onderzoek te doen naar discriminatie van kinderen en publiceerde haar bevindingen in het rapport Anders behandeld.  “We kunnen niet langer wachten. Er moet nú actie worden ondernomen, op álle fronten,” aldus de Kinderombudsman. 

Het rapport  werd op 20 november gepresenteerd tijdens een bijeenkomst voor kinderen, ouders, professionals en beleidsmakers en aangeboden aan wethouder Touria Meliani van Inclusie en Antidiscriminatiebeleid. De Kinderombudsman riep de wethouder op om samen aan de slag te gaan met de creatieve ideeën die kinderen hebben aangedragen om discriminatie en racisme aan te pakken.

Schrijnende verhalen 

Voor het onderzoek spraken de Kinderombudsman en Stichting Alexander met bijna 80 kinderen tussen de 8 en 18 jaar. De verhalen van de kinderen zijn schrijnend. Ze vertellen dat ze worden gepest, uitgescholden en buitengesloten vanwege hun uiterlijk. Vaak voelen ze zich ook door volwassenen anders behandeld, bijvoorbeeld door winkelpersoneel dat hen wantrouwt. Een jongen vertelde: “Ik word vaak gevolgd in winkels. Dan denk ik: waarom? Denk je dat ik ga stelen? Dat voelt echt rot.” Jonge kinderen reageren vaak boos en verdrietig op discriminatie, terwijl oudere kinderen vaker gelaten of cynisch zijn. “Het meest verontrustend is dat oudere kinderen het probleem soms al accepteren als ‘normaal’. Ze hebben geen vertrouwen meer in oplossingen,” aldus de Kinderombudsman.  

Creatieve oplossingen vanuit kinderen

De Kinderombudsman is positief verrast door de creatieve oplossingen die kinderen bedachten om discriminatie en racisme aan te pakken. Zoals het instellen van een laagdrempelig en veilig meldpunt waar kinderen hun verhaal kwijt kunnen of advies kunnen krijgen. Andere oplossingsrichtingen waren: het geven van goede voorlichting, straffen en belonen, toezicht houden, daders aanspreken en het actiever betrekken van ervaringsdeskundigen. Ook vinden kinderen dat volwassenen het goede voorbeeld moeten geven, moeten normeren en dat er structureel over het probleem gesproken moet worden.

Actie is nodig!

Tijdens haar kennismakingstoer eind 2023 heeft Kinderombudsman Annemarie Tuzgöl – Broekhoven kinderen en jongeren gevraagd welk thema zij als eerste moest oppakken. Het vaakst werd pesten op basis van huidskleur of veronderstelde afkomst genoemd. Deze wens én de uitkomsten van een landelijke peiling van Unicef – dat bijna de helft van alle kinderen in Nederland leeftijdsgenoten gediscrimineerd ziet worden op basis van huidskleur of afkomst – waren voor de Kinderombudsman aanleiding om een onderzoek in te stellen.

“We mogen niet langer wegkijken,” benadrukt Tuzgöl-Broekhoven. “Kinderen hebben recht op een veilige en gelijkwaardige omgeving. De diversiteit van onze stad moet niet alleen erkend, maar ook gevierd worden. Het moment om actie te ondernemen is nú. Daar ga ik graag met de gemeente, kinderen, scholen en anderen mee aan de slag.”